Аб глабальнай харчовай бяспецы ў кантэксце аднабаковых прымусовых мер
06.11.2021 г.Забеспячэнне харчовай бяспекі, ліквідацыя голаду, садзейнічанне ўстойліваму развіццю сельскай гаспадаркі і павышэнню яе вытворчага патэнцыялу набываюць сёння асаблівую актуальнасць.
Згодна з ацэнкамі Харчовай і сельскагаспадарчай арганізацыі Аб'яднаных Нацый (ФАО), ад голаду пакутуюць каля 690 мільёнаў чалавек або 8,9% насельніцтва свету, рост – на 10 мільёнаў чалавек за адзін год і амаль 60 мільёнаў за пяць гадоў.
Аналагічная тэндэнцыя да росту адзначаецца і па паказчыку распаўсюджанасці вострай адсутнасці харчовай бяспекі, які таксама адлюстроўвае маштабы голаду. Тры мільярды чалавек –амаль 40% сусветнага насельніцтва – не маюць доступу да дастатковага харчавання.
Эканамічныя наступствы COVID-19 пагоршылі і без таго складаную сітуацыю ў сферы харчавання – дадаткова 140 мільёнаў чалавек сутыкнуліся з недахопам прадуктаў харчавання. Гэта ставіць пад пагрозу выкананне Парадаку дня ў галіне ўстойлівага развіцця на перыяд да 2030 года. Свет адстае ад графіка ў дасягненні Мэты стойлівага развіцця 2 «Ліквідацыя голаду». Калі тэндэнцыі захаваюцца, то да 2030 года колькасць людзей, якія пакутуюць ад голаду, перавысіць 840 мільёнаў.
Па дадзеных ФАО, у верасні 2021 г. сярэдняе значэнне Індэкса харчовых цэн ФАО склала 130,0 пункта, што на 32,8% вышэй за паказчык верасня мінулага года. Рост значэння Індэкса ў верасні абумоўлены галоўным чынам павышэннем цэн на большасць збожжавых і на алеі. Па прагнозе ФАО, нягледзячы на дасягненне гістарычнага максімуму, аб'ём вытворчасці збожжавых у свеце ў 2021 годзе апынецца ніжэй за ўзровень спажывання.
Паводле ацэнак агенцтваў ААН, апублікаваных 4 кастрычніка 2021 г., у цяперашні час свет сутыкаецца з беспрэцэдэнтна катастрафічным узроўнем адсутнасці харчовай бяспекі, і тэрмінова патрабуецца каля 6,6 млрд. далараў ЗША, каб падтрымаць 41 млн. чалавек, якім пагражае голад.
Беларусь заўсёды ўносіла істотны ўнёсак у забеспячэнне глабальнай харчовай бяспекі. Наша краіна экспартуе сельскагаспадарчую прадукцыю і прадукты харчавання ў больш як 100 краін свету. Аднак бяздумны санкцыйны ціск заходніх краін на Беларусь ставіць пад пагрозу нават не нашу краіну, а глабальную харчовую бяспеку. Ва ўмовах каранавіруснай пандэміі вынікі санкцыйнай палітыкі набываюць далёка не радасныя перспектывы ў галіне развіцця і барацьбы з голадам у свеце.
Існуе прамая ўзаемасувязь паміж сектаральнымі санкцыямі Еўрасаюза і іншых краін супраць калійнай галіны Беларусі з павышэннем харчовых рызык ва ўсім свеце, пагрозай харчовага крызісу. Відавочна, што з улікам долі Беларусі на сусветным рынку калійных угнаенняў (20%) забарона на іх экспарт прывядзе (і ўжо прыводзіць) да падаражэння як саміх угнаенняў, так і прадуктаў харчавання, што садзейнічае павелічэнню колькасці галадаючых на планеце. І гэта не толькі нашы адзнакі. Падобныя высновы робяць ААН, ФАО і шэраг міжнародных кампаній і асацыяцый у сферы гандлю калійнымі ўгнаеннямі і прадуктамі харчавання. У сувязі з гэтым узнікае пытанне: ці аддаюць сабе краіны, якія ўводзяць санкцыі супраць калійнай галіны Беларусі, справаздачу ў гэтай рэальнай пагрозе для ўсяго свету або аддаюць перавагу не заўважаць гэтай пагрозы дзеля дасягнення нейкіх эфемерных мэт, нарошчваючы санкцыйны ціск на Беларусь?
Генеральны сакратар ААН у верасні гэтага года на палях 76-й сесіі Генеральнай Асамблеі ААН склікаў Саміт па харчовых сістэмах, па выніках якога дзяржавы паабяцалі прадоўжыць намаганні па ліквідацыі голаду і зрабіць здаровае харчаванне больш даступным. Пры гэтым было адзначана, што вырашэнне праблемы голаду немагчымае без забеспячэння доступу сельгасвытворцаў да ўгнаенняў у неабходнай колькасці і па даступнай для іх цане.
У духу Дэкларацыі Сусветнага саміту па харчовай бяспецы Беларусь заклікае адмовіцца ад прымянення санкцый, якія не толькі супярэчаць міжнародным абавязацельствам, у тым ліку ў рамках выканання Парадаку дня – 2030, але і ідуць уразрэз з палажэннямі Статута ААН і рэзалюцый Генеральнай Асамблеі ААН па аднабаковых прымусовых мерах.
